Thể chai là gì?
Thể chai (corpus callosum) là phần chất trắng, trên thiết đồ đứng dọc giữa não có kích thước dài 8 cm, dày 1cm, rộng 1 cm ở phía trước và 2 cm ở phía sau. Thể chai được tạo nên bởi các sợi thần kinh nối liền hai bán cầu đại não với nhau, đồng thời nối những phần cùng tên của hai vỏ bán cầu đại não. Toàn bộ vỏ đại não là hệ thống liên hợp rộng rãi, nhờ đó mà hình thành các khả năng trí tuệ, ý thức, ngôn ngữ, chữ viết. Nhờ có thể chai mà hai bán cầu đại não có thể liên lạc và phối hợp với nhau.
Một số bất thường có thể ảnh hưởng đến thể chai, bao gồm bất sản hoàn toàn hoặc một phần, loạn sản (hình dạng bất thường), hoặc thiểu sản (giảm độ dày). Những dị tật này có thể xảy ra đơn độc; hoặc kết hợp với các bất thường nhiễm sắc thể, hội chứng, hoặc bệnh đơn gen; hoặc, hiếm hơn, thứ phát do nguyên nhân nhiễm trùng, nhồi máu hoặc các độc chất.
Bất sản thể chai là gì?
Bất sản thể chai (ACC) đề cập đến sự vắng mặt hoàn toàn hoặc một phần của các bó sợi chính kết nối các bán cầu đại não. Trong bất sản một phần, thường không có phần sau của thể chai.
Bất sản thể chai có thể là đơn độc hoặc kèm theo các bất thường khác
Khoảng 60% các trường hợp có bất sản thể chai phát hiện bất thường ngoài não của thai nhi, trong đó dị tật tim và dị tật hệ tiết niệu-sinh dục là phổ biến nhất. Các bất thường não bộ khác cùng tồn tại ở trong 46% các trường hợp bất sản thể chai.
Các bất thường não đi kèm hay gặp là bất thường thùy nhộng, rối loạn di trú tế bào thần kinh, tật đa hồi não nhỏ, và lạc chỗ chất xám…
Làm sao để phát hiện bất sản thể chai.
Siêu âm hình thái chi tiết và siêu âm hệ thần kinh chuyên sâu. Thông thường bất sản thể chai có thể được phát hiện sớm từ 18 tuần. Có một số nghiên cứu mới về các dấu hiệu gợi ý sớm bất sản thể chai từ 13 tuần. Thông thường ở Việt Nam hay được phát hiện ở giai đoạn siêu âm hình thái quý 2 từ 20 - 22 tuần.
Các bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai khuyến cáo, để sàng lọc các dị tật bẩm sinh trong đó có bất sản thể chai, các mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
Hình d: Mặt cắt coronal qua đầu thai nhi quan sát thấy thể chai.
Hình e: Mặt cắt coronal qua đầu thai nhi không quan sát thấy thể chai.
Hình g: mặt cắt sagital qua đầu thai nhi quan sát thấy thể chai.
Hình h: mặt cắt sagital qua đầu thai nhi không quan sát thấy thể chai.
Tài liệu tham khảo:
- Bài viết bất sản thể chai, Bs Võ Tá Sơn Đơn vị Y học bào thai, Bệnh viện Vinmec Times City, Hà Nội
- Agenesis of corpus callosum Raidopedia