Sai sót y khoa: Là sự thất bại khi thực hiện kế hoạch được đề ra trước đó hoặc là triển khai sai kế hoạch nên không đạt được mục đích. Đôi khi là đưa ra kế hoạch sai dẫn đến sai sót. Sai sót cũng có thể xảy ra khi làm ngược lại với kế hoạch.
Tác hại: Làm suy giảm cấu trúc hoặc chức năng của cơ thể, hoặc ảnh hưởng có hại phát sinh từ sự cố đã xảy ra, tác hại bao gồm. Bệnh, chấn thương, đau đớn, tàn tật và tử vong.
Sự cố không mong muốn hay các tai biến, biến chứng là hậu quả xảy ra ngoài ý muốn của các can thiệp y tế gây kéo dài thời gian điều trị, bệnh tật và tử vong. Nếu sự cố do nguyên nhân sai sót, thì chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh được.
Phân loại sai sót, sự cố y khoa liên quan tới phẫu thuật.
- Sự cố, sai sót chuyên môn theo mức độ nguy hại: Trong đó, có sự cố, sai sót gần như sắp xảy ra, nhưng không ảnh hưởng tới người bệnh do may mắn, do phản ứng kịp thời của nhân viên y tế.
- Sự cố xảy ra nhưng không nguy hại đến người bệnh: Sự cố tác động tới người bệnh, nhưng đã được theo dõi, giám sát chặt chẽ đề phòng nguy hiểm xảy ra.
- Sự cố nguy hại tới người bệnh:
+ Người bệnh bị ảnh hưởng tạm thời, cần phải điều trị, can thiệp phẫu thuật kịp thời để sửa chữa.
+ Người bệnh bị ảnh hưởng tạm thời, cần phải kéo dài thời gian nằm viện.
+ Người bệnh bị ảnh hưởng gây tác hại thường xuyên.
+ Người bệnh bị ảnh hưởng và cần phải can thiệp điều trị để cứu sống bệnh nhân.
Nguyên nhân của các sai sót, sự cố y khoa liên quan tới phẫu thuật.
- Bất cẩn, thiếu quan tâm của nhân viên y tế.
- Nhân viên y tế chưa được đào tạo, thiếu kinh nghiệm.
- Tuổi và sức khỏe của “ nhóm phẫu thuật”.
- Thiếu thông tin liên lạc, chẩn đoán sai.
- Nhân viên y tế làm việc quá sức và do áp lực công việc.
- Đọc tên thuốc, đơn thuốc sai, ghi chép không rõ ràng trong hồ sơ bệnh án hoặc do nhầm lẫn.
- Thiếu công cụ ( bảng kiểm) để chắc chắn mọi thứ được kiểm tra kỹ lưỡng.
- Nhóm phẫu thuật chưa thực sự ăn ý và gắn kết.
- Áp lực giảm thời gian phẫu thuật, văn hóa tổ chức khi phối hợp làm việc.
- Mức độ thân thiện, an toàn của môi trường làm việc, chăm sóc và theo dõi tiếp tục giai đoạn sau phẫu thuật.
- Đặc điểm của người bệnh, nhất là nhóm người bệnh nguy cơ…sự hiểu nhầm giữa người nhà người bệnh với nhóm phẫu thuật do bất đồng ngôn ngữ, dân tộc thiểu số…cũng có thể do người bệnh gây ra, do rối loạn ý thức, thiếu sự hợp tác…
Một số tình huống thường gặp trong thực tế
- Chẩn đoán chưa chính xác, chưa phù hợp, nên bị động trong xử lý tình huống.
- Chỉ định phẫu thuật vào thời điểm không thích hợp, hoặc lựa chọn phương pháp không phù hợp.
- Chuẩn bị phẫu thuật chưa tốt.
- Do trình độ của phẫu thuật viên, Bs gây mê, lỗi kỹ thuật khi tiết hành phẫu thuật dẫn đến tai biến, tai nạn và các sự cố y khoa khác.
- Do thiếu trách nhiệm và tác phong cẩu thả dẫn đến các tình huống, đưa nhầm người bệnh, xác định sai vị trí, để sót gạc, dụng cụ, dùng thuốc, máu, dịch truyền sai, không kiểm soát tốt máy móc dụng cụ đang được can thiệp trên người bệnh, theo dõi không sát người bệnh… cũng như một số tình huống khác, như, dị ứng, sốc phản vệ…
Để hạn chế tới mức thấp nhất trong các sai sót và sự cố y khoa. Thì tất cả chúng ta, những người có liên quan tới công tác an toàn trong phẫu thuật… cần phải tự trang bị cho mình những kiến thức tốt, am hiểu, thành thạo các kỹ năng, kỹ thuật, chuẩn bị kỹ lưỡng, nhận định, theo dõi, phối kết hợp hài hòa, đồng bộ, ý thức cao, tuân thủ tốt các quy tắc, quy chế trong công tác chuyên môn.