Bệnh ho gà là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do vi khuẩn Bordetella Pertussis gây ra, có khả năng lây nhiễm cao. Bệnh biểu hiện chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổi, thường nặng và tử vong ở trẻ bú mẹ.
Ho gà là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây theo đường hô hấp (Nguồn hình ảnh Internet)
Triệu chứng
Thời gian đầu mắc bệnh, trẻ có những cơn ho nhẹ. Triệu chứng diễn biến qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn ủ bệnh: Kéo dài 3-12 ngày, thường gặp ở trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng.
- Giai đoạn khởi phát (giai đoạn viêm long): Thường kéo dài từ 3-14 ngày, ở trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi thì giai đoạn này thường chỉ kéo dài một vài ngày hoặc không có, với các biểu hiện không điển hình như ngạt mũi, hắt hơi, đau rát họng, dần chuyển thành ho cơn.
- Giai đoạn toàn phát: Kéo dài 1-2 tuần, trẻ nhỏ dưới 3 tháng giai đoạn này kéo dài hơn, xuất hiện những cơn ho gà điển hình, xảy ra bất chợt. Cơn ho điển hình diễn biến qua 3 giai đoạn: ho, thở rít, khạc đờm.
ü Ho: Trẻ ho rũ rượi thành cơn, mỗi cơn từ 15-20 tiếng ho liên tiếp. Khi ho lưỡi bị đẩy ra ngoài. Ho nhiều làm trẻ thở yếu dần có lúc như ngừng thở, mặt tím tái, mắt đỏ, tĩnh mạch cổ nổi, chảy nước mắt nước mũi.
ü Thở rít vào : Xuất hiện cuối cơn ho.
ü Khạc đờm: Các cơn ho có thể kết thúc với sự bài tiết ra nút nhày đặc quánh dính. Sau mỗi cơn ho trẻ bơ phờ, mệt mỏi, có thể nôn, vã mồ hôi, mạch nhanh, thở nhanh. Các cơn ho tăng dần về số cơn và mức độ nặng của cơn trong vòng vài ngày đến 1 tuần và duy trì trạng thái nặng trong vòng vài ngày đến vài tuần.
- Giai đoạn hồi phục, các cơn ho của trẻ ngắn lại, số cơn ho giảm.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân chính gây bệnh ho gà là do sự xâm nhập của vi khuẩn Bordetella pertussis đi vào đường hô hấp trên, sau đó khu trú và phát triển ở lông mao biểu mô trụ của đường thanh quản, khí quản. Ở đó vi khuẩn sẽ tiết ra một loại độc tố Pertussis toxin, đây là loại protein độc lực chính đóng vai trò gây bệnh.
Vi khuẩn Bordetella pertussis gây bệnh ho gà
Ngoài ra, thời tiết mùa đông thường ẩm ướt, không nóng cũng không lạnh chính là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn Bordetella pertussis sinh sôi và phát triển nhanh chóng.
Phương pháp phòng tránh bệnh ho gà
*Tiêm phòng vắc xin cho trẻ
Lịch tiêm phòng vắc-xin DTP hoặc Quinvaxem như sau:
+ Mũi thứ 1 khi trẻ 2 tháng tuổi;
+ Các mũi thứ 2, 3 cách mũi trước 1 tháng;
+ Mũi thứ 4 là khi trẻ 18 tháng tuổi;
+ Nên nhắc lại mũi 5 lúc 17-18 tuổi;
- Tuy nhiên, hiện nhiều trẻ bị ho gà chưa được tiêm phòng vắc xin hoặc tiêm chưa đủ mũi, thậm chí có trẻ còn chưa đến tuổi tiêm phòng. Cũng chính vì vậy, khi bà mẹ mang thai trên 20 tuần nên chủ động đến các điểm tiêm chủng để được tư vấn tiêm vắc-xin phòng bệnh trước khi trẻ chào đời để có hệ miễn dịch cho các bé từ sớm.
- Phụ huynh cần hướng dẫn cho trẻ thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi;
- Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng cho trẻ hàng ngày. Cần đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ.
- Khi thấy trẻ nghi ngờ mắc bệnh, cần cách ly trẻ với những trẻ khác (kể cả trẻ đã được tiêm phòng) và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám và điều trị càng sớm càng tốt, tránh nguy cơ bị biến chứng.
Tiêm vắc xin để phòng bệnh ho gà cho trẻ (Nguồn hình ảnh Internet)
Ngoài ra, để phòng các bệnh hô hấp cho trẻ, nên tránh cho trẻ tiếp xúc với những đối tượng nghi ngờ mắc bệnh. Khi chăm sóc, tiếp xúc gần với trẻ người lớn cần thường xuyên rửa tay xà phòng, vệ sinh răng miệng, mũi họng để phòng nguy cơ lây truyền bệnh hô hấp cho trẻ.
BS Nguyễn Thị Thêu - Khoa Truyền Nhiễm