Viêm mũi họng cấp ở trẻ em là một bệnh lý về đường hô hấp chiếm tỷ lệ khá cao hiện nay thường gặp khi giao mùa.
Nguyên nhân viêm mũi họng cấp ở trẻ em.
Viêm mũi họng cấp ở trẻ em chủ yếu là do virus với nhiều chủng khác nhau mà chủ yếu là Rhinovirus, Adenovirus…Ngoài ra do các vi khuẩn dễ gây nên bội nhiễm, thường gặp là Heamophilus influenzae, phế cầu, liên cầu tan huyết nhóm A…và nấm đường hô hấp gây ra. Các tác nhân này xâm nhập vào cơ thể của trẻ thông qua các yếu tố sau đây:
Thời tiết: Thời tiết thay đổi đột ngột, mưa ẩm ướt khiến cơ thể của bé không kịp thích nghi, hệ miễn dịch bị suy giảm khiến cho vi khuẩn và virus dễ tấn công vào cơ thể trẻ, gây bệnh.
Môi trường ô nhiễm: Trẻ hay sống ở những nơi có môi trường ô nhiễm như khói bụi, khí than,…khiến cho các vi khuẩn, virus trong không khí xâm nhập vào cơ thể bé thông qua đường hô hấp.
Lây truyền: Trẻ đi học mẫu giáo, trong lớp có bạn bị cúm, sởi, nhiễm vi khuẩn gây lây nhiễm.
Thói quen hôn hít trẻ của người lớn: Người lớn có thói quen hôn trẻ, đặc biệt là vào miệng khiến trẻ bị nhiễm bệnh.
Biểu hiện viêm mũi họng cấp ở trẻ
Khi bị viêm mũi họng cấp, trẻ thường có các dấu hiệu sau đây:
- Chảy nước mũi, ngạt mũi, ho: Khi bị bệnh, hai bên mũi của bé bị nghẹt do tiết dịch xung huyết phù nề, gây ra tình trạng ho khan ho có đờm.
- Thở bằng miệng, thở khò khè: Thường phải há miệng để thở do đường mũi bị bí tắc do các tiết dịch bên trong mũi.
- Sốt : Sốt là triệu chứng dễ phát hiện nhất khi trẻ bị viêm mũi họng cấp, có thể sốt lên đến 39 – 40 độ C. Bố mẹ nên lưu ý, khi trẻ bị sốt cao kéo dài có thể dẫn đến co giật.
- Nôn, đi ngoài phân lỏng
- Quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ
Hình ảnh viêm mũi họng cấp qua nội soi tai mũi họng
Một số biến chứng nếu trẻ bị viêm mũi họng cấp nhưng không được phát hiện và điều trị kịp thời
- Viêm tai giữa cấp: Thường gặp ở trẻ <2 tuổi
- Viêm thanh quản cấp
- Viêm xoang hàm cấp: thường bỏ qua với sốt kéo dài 5 -7 ngày chảy mũi mủ đặc, đục, nhức đầu….
- Viêm đường hô hấp dưới như: viêm phế quản phổi, viêm phổi
- Viêm khớp, viêm cầu thận cấp nếu vi khuẩn gây bệnh là liên cầu nhóm A
Cách chăm sóc trẻ khi bị viêm mũi họng cấp
Giữ ấm cơ thể bé bằng cách mặc đủ ấm, tránh để máy quạt, máy lạnh xả thẳng vào bé.
Khi trẻ bị ngạt mũi nhẹ, dịch mũi còn lỏng có thể lau rửa mũi cho trẻ bằng khăn mềm. Nếu bé bị dịch mũi đặc thì nhỏ 2 -3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi để làm mềm rỉ mũi, lấy tay day nhẹ cánh mũi cho mũi chảy ra.
Nếu dịch mũi quá nhiều, có thể sử dụng dụng cụ dể hút cho trẻ.
Vệ sinh răng miệng và họng cho trẻ giúp răng miệng và họng sạch sẽ, tránh bội nhiễm nấm hoặc các vi khuẩn khác.
Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Nên chế biến thức ăn cho trẻ mềm, dễ nuốt, dễ tiêu. Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây và cho bé uống nhiều nước.
Trong trường hợp trẻ bị viêm mũi họng do vi khuẩn, ngoài việc điều trị thuốc thì cần phải dùng kháng sinh để điều trị. Tốt nhất, mẹ nên đưa bé đến bác sĩ để khám, xác định đúng nguyên nhân để dùng thuốc thích hợp.
Lưu ý:
· Không được tự ý dùng kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ khiến bệnh nặng hơn
· Không sử dụng thuốc nhỏ của người lớn để sử dụng cho trẻ em.
· Khi trẻ có các biểu hiện sau: sốt cao liên tục, ho nhiều, thở nhanh, nôn nhiều, chảy mủ tai,… mẹ nên nhanh chóng đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị.
Cách phòng bệnh viêm mũi họng cấp cho trẻ
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực, gan bàn chân khi thời tiết chuyển lạnh.
- Vệ sinh răng miệng sạch sẽ sau khi ăn và trước khi ngủ dậy.
- Giúp bé bỏ thói quen đưa tay lên miệng, ngoáy mũi dễ khiến vi khuẩn từ tay xâm nhập vào cơ thể.
- Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh khói bụi, ẩm mốc, chật chội.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với các nguồn lây bệnh.
- Đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch, đặc biệt là vaccin Hib.
Viêm mũi họng cấp ở trẻ em là một bệnh rất phổ biến, bệnh có thể tự hết nếu bé được chăm sóc đúng cách. Hiện tại, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai với đội ngũ bác sỹ chuyên khoa cùng trang thiết bị y tế chuyên dụng liên tục khám và điều trị cho nhiều trẻ bị viêm mũi họng cấp. Đặc biệt trong thời điểm giao mùa, tỉ lệ các bé bị viêm mũi họng cấp tăng cao, nếu thấy trẻ có dấu hiệu bị viêm mũi họng cấp, bố mẹ nên đưa đến các cơ sở y tế để khám và xác định nguyên nhân để có biện pháp chữa trị thích hợp.
BS Nguyễn Thị Phương Thảo – Khoa Ngoại Nhi LCK