Viêm ruột thừa cấp là một cấp cứu ngoại khoa khá thường gặp ở trẻ em. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn tới biến chứng viêm phúc mạc đe dọa tới tính mạng bệnh nhân. Mặc dù bệnh có thể gặp ở trẻ sơ sinh đến 15 tuổi nhưng tỷ lệ gặp trước 2 tuổi rất thấp.
Viêm ruột thừa cấp là gì?
- Vị trí : Ruột thừa nằm phía dưới bên phải bụng, 1 đầu bịt kín, 1 đầu thông với manh tràng (đoạn đầu tiên của ruột già).
- Viêm ruột thừa cấp là tình trạng viêm cấp tính của ruột thừa.
- Điểm khởi phát của viêm ruột thừa là do lòng ruột bị tắc nghẽn do sỏi phân, dị vật hoặc do tăng sinh các nang bạch huyết. Lượng vi khuẩn nhân lên nhanh chóng kèm theo thành ruột bị thiếu máu ngày càng nặng do tắc nghẽn khiến ruột thừa bị viêm, sưng và hóa mủ.
- Nếu không được chữa trị kịp thời, ruột thừa có thể bị vỡ. Nó làm dich mủ lan tràn vào ổ bụng, gây viêm phúc mạc đe dọa tới tính mạng của bệnh nhân. Trường hợp khác, khối viêm có thể bị giới hạn lại bởi các cơ quan quanh đó và hình thành các ổ Abces khu trú ở các vị trí khác nhau.
Hình ảnh Viêm ruột thừa cấp qua máy mổ nội soi
Biểu hiện (triệu chứng) của viêm ruột thừa
- Đau bụng: là dấu hiệu đầu tiên xảy ra khi ruột thừa bắt đầu viêm. Đau thường bắt đầu từ khó chịu vùng quanh rốn hoặc thượng vị (trên rốn) sau đó khu trú ở vùng hố chậu phải (bụng dưới bên phải). Đau âm ỉ, liên tục, tăng dần theo thời gian.
- Sốt : giai đoạn đầu của viêm ruột thừa bệnh nhân thường không sốt hoặc chỉ sốt nhẹ (khoảng 37,5 - 38,50C), do đó nhiều người bệnh sẽ chủ quan bỏ qua dấu hiệu này. Tuy nhiên, ở những trường hợp muộn khi đã có biến chứng lại thường sốt cao 39-40 độ kèm theo đau bụng dữ dội và kèm theo triệu chứng của liệt ruột như bí trung đại tiện, chướng bụng, nôn.
- Một số ít BN có biểu hiện ỉa chảy dễ nhầm với rối loạn tiêu hóa. Đôi khi có biểu hiện đái khó, đái dắt do chèn ép vào bàng quang
Đau bụng vùng dưới bên phải là biểu hiện quan trọng của viêm ruột thừa (Hình ảnh Internet)
Chẩn đoán viêm ruột thừa cấp dễ hay khó?
Chẩn đoán Viêm ruột thừa bác sĩ dựa vào các triệu chứng lâm sàng kể trên kèm theo việc thăm khám trên bệnh nhân và kèm theo thêm một số xét nghiệm cận lâm sàng khác. Cụ thể:
- Công thức máu : Số lượng bạch cầu tăng > 10G/l đặc biệt tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính tăng so với lứa tuổi
- Siêu âm ổ bụng: thấy các hình ảnh: Đường kính ruột thừa > 6mm; Hình ảnh sỏi phân trong lòng ruột thừa, …
- Chụp CT-scanner ổ bụng: độ nhậy và độ đặc hiệu cao, được sử dụng trong những trường hợp khó không điển hình.
Tuy nhiên việc chẩn đoán viêm ruột thừa ở trẻ em vô cùng khó do trẻ không chịu hợp tác, cảm giác đau mơ hồ. Vì vậy cần phải thăm khám tỉ mỉ, cẩn thận để phát hiện ra các triệu chứng của bệnh.
Viêm ruột thừa nguy hiểm như thế nào?
Ruột thừa khi bị viêm cấp tính, thường dao động từ 24-48 giờ ruột thừa sẽ vỡ. Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân, ruột thừa có thể vỡ mủ sau 12 giờ. Có trường hợp ruột thừa vỡ mủ sau 6 giờ kể từ lúc bệnh nhân khởi phát cơn đau. Trên thực tế lâm sàng, không thể đoán trước được khi nào thì ruột thừa sẽ vỡ mủ.
Nếu để chậm, bệnh sẽ diễn biến theo nhiều cách mà không thể đoán trước được các diễn biến của nó. Các biến chứng đó là viêm phúc mạc, áp xe ruột thừa hay đám quánh ruột thừa… Các biến chứng do viêm ruột thừa không được điều trị đúng mang lại rất nhiều rắc rối. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong (tỷ lệ tử vong khoảng từ 0,2-0,8%).
Phương pháp điều trị viêm ruột thừa cấp
Phương pháp điều trị cho viêm ruột thừa cấp là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa bị viêm. Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân có thể được điều trị bằng kháng sinh để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
- Phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa :
+ Phẫu thuật nội soi
+ Phẫu thuật mở (trong những trường hợp ruột thừa ở vị trí bất thường, viêm phúc mạc ổ bụng quá bẩn, viêm ruột thừa có biến chứng mà phẫu thuật nội soi không thực hiện được hoặc không an toàn).
- Không phẫu thuật: với những trường hợp viêm ruột thừa có biến chứng vỡ gây Abces ruột thừa. Bệnh nhân sẽ được điều trị với chọc dẫn lưu áp xe dưới siêu âm và phối hợp với kháng sinh điều trị. Sau đó sẽ xét cắt ruột thừa sau 6 tháng khi bệnh nhân ổn định.
Đau bụng là 1 triệu chứng có thể gặp trong nhiều bệnh lý, vì vậy khi trẻ xuất hiện đau bụng kèm theo sốt các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám, làm các xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị bởi đây có thể là biểu hiện của bệnh lý vêim ruột thừa cấp - 1 bệnh lý ngoại khoa diễn biến rất nhanh. Nếu không được xử trí kịp thời, ruột thừa từ viêm sẽ có nguy cơ vỡ, gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến tính mạng.
Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai là cơ sở y tế hàng đầu về Nhi khoa của tỉnh, với đội ngũ bác sỹ Ngoại khoa, bác sỹ siêu âm chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, phẫu thuật nội soi tốt, hàng năm tiếp nhận rất nhiều trẻ em nhập viện điều trị viêm ruột thừa cấp, trong đó nhiều ca đã có diễn biến nặng, các bệnh nhi đều được điều trị khỏi bệnh và xuất viện khỏe mạnh, an toàn.
BS Trần Thị Ninh Huệ - Khoa Ngoại Nhi Liên chuyên khoa