Tiêm phòng trước khi mang thai là cách tốt nhất giúp chị em bảo vệ cho sức khỏe của mình cũng như thai nhi. Bởi thời kỳ mang thai là thời kỳ cơ thể phụ nữ dễ bị tác động và tấn công bởi các vi khuẩn, virus gây bệnh. Nhiễm bệnh trong giai đoạn này nếu không điều trị tốt sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé, đặc biệt trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối thai kỳ.

Nguồn hình ảnh Internet

Các loại vắc xin cần tiêm trước khi mang thai

1. Vắc xin sởi, quai bị và rubella (tiêm trước khi có thai 3 tháng)

Trước khi có ý định có thai từ 3 tháng trở lên, người phụ nữ nên tiêm vắc xin sởi – quai bị – rubella để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh trong thời gian mang thai. Bởi vì những căn bệnh này tuy không ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe của người mẹ nhưng tác động nhiều đến thai nhi. Thai nhi có thể chết lưu hoặc sinh non, em bé sinh ra có nguy cơ dị tật rất cao.

- Bệnh sởi: đây là bệnh dễ lây nhiễm bởi virus thường có trong chất nhầy mũi cũng như cổ họng của bệnh nhân. Bệnh gây ra tình trạng sốt cao, phát ban, hắt hơi, ho, và đỏ mặt. Bên cạnh đó, bệnh nhân có khả năng xuất hiện triệu chứng như tiêu chảy hay nhiễm trùng tai. Thậm chí, bệnh có khả năng gây ra biến chứng như nhiễm trùng phổi, tổn thương ở não, gây điếc và đe dọa đến tính mạng.

- Bệnh quai bị: virus gây bệnh lây truyền khi bệnh nhân ho hoặc hắt hơi. Biểu hiện ban đầu là sốt, đau đầu, đau cơ, cơ thể mệt mỏi, uể oải, chán ăn. Tiếp đó, đa phần bệnh nhân sẽ bị sưng ở tuyến nước bọt, làm gò má và hàm bị sưng to. Đa phần, mức độ của các triệu chứng thường nhẹ thế nhưng có khả năng dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như điếc, viêm màng não và phù não, tinh hoàn, buồng trứng hay vú bị sưng.

-  Bệnh Rubella: bệnh còn có tên gọi khác là sởi Đức, là căn bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virus rubella. Bệnh có các biểu hiện như phát ban, sốt thế nhưng một số trường hợp không xuất hiện triệu chứng. Ngoài ra, bệnh có khả năng gây ra sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ nếu mẹ bầu mắc bệnh trong quá trình mang thai. 

2. Vắc xin cúm (Có thể tiêm trước và trong khi mang thai)

   Cúm là căn bệnh đường hô hấp có khả năng lây truyền bởi virus cúm. Sự thay đổi sức đề kháng trong thai kỳ có thể khiến mẹ bầu dễ bị cúm.

   -  Nếu thai phụ bị cúm trong quá trình mang thai cũng rất ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Đặc biệt là bị cúm trong ba tháng đầu, nguy cơ cao gây dị tật ở thai nhi như sứt môi, hở hàm ếch, sinh non và nhẹ cân. Được tiêm phòng, tỷ lệ mắc cúm sẽ giảm đi đáng kể, thời gian hiệu lực của vacxin thường trong vòng 1 năm.

- Khuyến cáo các mẹ bầu có thể tiêm phòng cúm trong bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ.  Có nhiều nghiên cứu cho thấy việc tiêm ngừa vắc xin cúm trong thai kỳ đều an toàn.

3. Vắc xin thủy đậu (Tiêm trước khi mang thai 3 tháng)

     Tất cả các mẹ bầu nếu như trước đây chưa từng mắc bệnh thủy đậu thì khuyến cáo nên đi tiêm phòng vắc xin trước khi có thai 3 tháng. Nguyên nhân vì bệnh thủy đậu xuất hiện trong quá trình mang thai rất nguy hiểm và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi. Bên cạnh đó còn làm gia tăng khả năng mắc dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

4. Viêm gan B (Tiêm trước khi mang thai 1-3 tháng)

Đây là căn bệnh có tỷ lệ lây lan cao từ mẹ sang con trong quá trình mang thai. Do đó để phòng bệnh cho trẻ cũng như bảo vệ sức khỏe của bản thân, các bà mẹ nên làm xét nghiệm viêm gan B và tiêm phòng

5. Bạch hầu, ho gà, uốn ván (Tiêm trước khi mang thai 1 tháng)

Đây là loại vacxin phối hợp có thể giúp phòng những bệnh trên hiệu quả cho con. Số lượng tiêm là 1 lần duy nhất. Bạch hầu và ho gà là những căn bệnh có thể lây trực tiếp qua đường hô hấp nên khả năng mắc phải trong quá trình mang bầu là rất cao.

- Ngoài ra vacxin uốn ván còn được tiêm phòng trong quá trình mang thai

+ Đối với mang thai lần đầu: Nên tiêm 2 mũi uốn ván trong quá trình mang bầu. Mũi đầu tiên có thể tiêm từ tuần 20 trở đi. Sau một tháng, tiêm nhắc lại mũi thứ 2. Tuy nhiên, cần đảm bảo mũi 2 phải được tiêm trước khi bạn sinh ít nhất là 1 tháng.

+ Lần có thai sau: Chỉ tiêm 1 mũi vắc xin phòng uốn ván nếu lần có thai trước đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin phòng uốn ván.

Cần lưu ý gì khi tiêm phòng trước khi mang thai?

Sau khi vắc-xin đã vào cơ thể có thể gây ra một số phản ứng không mong muốn như sốt nhẹ sau khi tiêm, sưng đau tại vị trí tiêm. Người mẹ có thể thực hiện các biện pháp như chườm khăn ấm, dùng khăn ấm lau người, bổ sung rau xanh và trái cây giàu vitamin để giảm nhẹ các triệu chứng. Tuy nhiên, nếu thời gian sốt quá lâu từ 3 đến 4 ngày, với các biểu hiện nặng như sốt cao, mệt mỏi, ngủ li bì thì nên đến bệnh viện để kiểm tra kịp thời.

Tiêm phòng trước khi mang thai là việc làm cần thiết giúp bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. Để việc tiêm phòng đạt hiệu quả tối đa và an toàn thì mẹ bầu cần thực hiện nghiêm túc hướng dẫn của bác sĩ cũng như tiêm phòng đúng lịch hẹn.

BS Phạm Thu Hằng - HTSS