Chửa tại vết mổ là một dạng thai ngoài tử cung do thai làm tổ ở vết sẹo mổ trên cơ tử cung. Đây là bệnh lý hiếm gặp nhất của thai ngoài tử cung và thường gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sản phụ.
1. Chửa tại vết mổ là gì?
Bình thường, sau khi được thụ tinh, trứng sẽ di chuyển và làm tổ ở vùng đáy tử cung - nơi có lớp cân cơ đủ dày để thai nhi có thể sinh trưởng và phát triển an toàn.
Chửa tại vết mổ cũ là trường hợp thai làm tổ sai vị trí. Khi túi thai làm tổ và phát triển tại vị trí eo tử cung, nơi có vết sẹo mổ trong lần mổ lấy thai trước đó.
Thai làm tổ tại vết mổ cũ được chia làm hai dạng:
- Dạng 1: gai nhau xâm nhập phía trước sẹo mổ có xu hướng phát triển về phía eo – cổ tử cung hoặc hướng lên trên buồng tử cung (chỉ dạng thai phát triển về buồng tử cung có thể sống được); còn thai phát triển về eo – cổ tử cung có nguy cơ gây băng huyết phải bỏ thai.
- Dạng 2: gai rau thâm nhập sâu vào trong sẹo mổ và có xu hướng phát triển vào bàng quang, trong ổ bụng. Dạng này tiến triển dẫn tới biến chứng vỡ tử cung trong lúc mang thai, gây chảy máu ồ ạt và nguy cơ đe dọa tính mạng của mẹ và thai nhi.
2. Triệu chứng của chửa tại vết mổ
- Triệu chứng lâm sàng:
+ Những triệu chứng gần giống dọa sẩy thai hoặc chửa ngoài tử cung
+ Chậm kinh
+ Đau bụng
+ Ra máu âm đạo bất thường
- Triệu chứng cận lâm sàng
+ Hình ảnh siêu âm thai nằm tại vị trí vết mổ
+ Thông qua hình thái siêu âm
+ Không thấy túi ối trong buồng tử cung
Hình ảnh chửa vết mổ trên siêu âm
+ Thai nằm ở thành trước đoạn eo tử cung có cơ tử cung phân cách giữa túi thai với bàng quang.
+ Siêu âm Doppler cho thấy có sự gia tăng mạch máu quanh túi thai, vùng vết mổ tăng sinh mạch máu nhiều.
3. Mối nguy hiểm của chửa tại vết mổ
Chửa tại vết mổ là trường hợp hiếm gặp, để lại những biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời.
Những biến chứng có thể xảy ra:
– Gây băng huyết nếu sẩy thai tự nhiên
– Vỡ tử cung do nhau thai đâm thủng tử cung tại vết mổ cũ
– Bắt buộc phải cắt bỏ tử cung.
– Nguy hiểm đến tính mạng do mất máu quá nhiều nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời
4. Chửa tại vết mổ cần điều trị như thế nào?
– Đối với trường hợp chửa tại vết mổ cũ, nguyên tắc điều trị là phải lấy khối thai trước khi vỡ và bảo tồn khả năng sinh sản.
– Việc điều trị thường phối hợp nhiều phương thức và được cân nhắc trên từng người bệnh.
– Những phương pháp hút thai và chèn bóng vào buồng tử cung tại vết mổ đẻ cũ có thể được chỉ định đối với trường hợp thai nhỏ.
– Phương pháp phẫu thuật lấy thai, khâu bảo tồn tử cung kết hợp thắt động mạch cổ tử cung âm đạo, đặt một dụng cụ dẫn lưu từ buồng tử cung rồi khâu phục hồi cơ tử cung có thể được chỉ định với những trường hợp thai to.
Ngoài hiện tượng trên, phụ nữ đã từng mổ lấy thai còn nhiều nguy cơ như rau tiền đạo, rau cài răng lược gây chảy máu dẫn đến phải cắt tử cung, tăng nguy cơ tổng thương các tạng như ruột, bàng quang trong cuộc mổ.
Trong năm 2020 Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai đã tiếp nhận điều trị 33 ca chửa tại vết mổ, tất cả đều điều trị thành công, bảo tồn được tử cung, không có chảy máu dẫn đến phải phẫu thuật cắt tử cung, điều trị hiệu quả, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người bệnh.
Do đó đối với những phụ nữ có tiền sử mổ lấy thai, khi có thai cần được đi khám thai sớm, để được các bác sỹ đánh giá cẩn thận, kiểm tra, theo dõi, phát hiện và được xử trí sớm các biến chứng bất thường trong thai kì. Khi được chẩn đoán chửa vết mổ, sản phụ phải được điều trị ở các bệnh viện chuyên khoa có đủ điều kiện, chuyên môn cao nhằm tránh những tai biến xảy ra.
BS. Hoàng Xuân Hải – Khoa Phụ