Rubella là gì ?

Rubella là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Bệnh lây truyền qua đường giọt bắn trong không khí khi ho và hắt hơi. Virus nhân lên ở niêm mạc mũi họng và các hạch bạch huyết lân cận. Con người là vật chủ duy nhất được biết đến.

Các triệu chứng điển hình của bệnh bao gồm : sốt nhẹ, phát ban đỏ và sưng hạch bạch huyết quanh tai, đôi khi ở người lớn có thể bị đau và viêm khớp, bệnh kéo dài khoảng 3 ngày. Có đến 50% người bệnh bị nhiễm Rubella có thể không biểu hiện triệu chứng.  

Hình ảnh virus Rubella

Nhiễm virus Rubella thường gây sốt nhẹ và phát ban ở trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai nhiễm virus Rubella trong thai kỳ, đặc biệt là trong 3 tháng đầu, có thể dẫn đến các biến chứng như : sẩy thai, thai lưu, hoặc trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh, được gọi là hội chứng Rubella bẩm sinh, bao gồm bộ ba cổ điển: đục thủy tinh thể, bất thường về tim và hệ thần kinh.

Trước khi có chương trình tiêm chủng, Rubella là một bệnh lây nhiễm phổ biến. Để phòng ngừa Rubella, điều quan trọng là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ phải được tiêm vaccine chống lại Rubella.  

Ảnh hưởng của Rubella lên thai kỳ và trẻ sinh ra

Phụ nữ đang mang thai nhiễm Rubella cũng có biểu hiện lâm sàng tương tự với người bình thường. Đối với thai phụ nhiễm Rubella, điều đáng quan tâm nhất chính là những dị tật của thai nhi trong bụng mẹ do hội chứng Rubella bẩm sinh gây ra.

Hội chứng Rubella bẩm sinh là tình trạng xảy ra ở thai nhi đang phát triển trong bụng mẹ bị nhiễm virus Rubella. Phụ nữ mang thai nhiễm Rubella có nguy cơ sẩy thai, thai chết lưu, hoặc trẻ sinh ra với những dị tật bẩm sinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển lâu dài. Nhiễm Rubella bẩm sinh có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn bộ của trẻ. Các khuyết tật bẩm sinh phổ biến nhất từ nhiễm Rubella bẩm sinh có thể bao gồm :

·         Điếc

·         Đục thủy tinh thể

·         Khuyết tật tim

·         Thiểu năng trí tuệ

·         Tổn thương gan và lách

·         Trẻ nhẹ cân khi sinh

·         Phát ban ở da khi sinh

Các biến chứng ít gặp hơn từ nhiễm rubella bẩm sinh có thể bao gồm:

·         Bệnh tăng nhãn áp

·         Tổn thương não

·         Viêm phổi

·         Các vấn đề về tuyến giáp và hormone khác

Người phụ nữ mới nhiễm Rubella trước khi mang thai hoặc trong 3 tháng đầu thai kì, họ có 90% nguy cơ truyền virus cho thai nhi:

·         Nếu bị nhiễm Rubella trong 12 tuần đầu tiên của thai kỳ, thai nhi có nguy cơ mắc các dị tật bẩm sinh, phổ biến nhất là các vấn đề về mắt, thính giác và tổn thương tim.

·         Nếu thai nhi bị nhiễm Rubella trong khoảng 12 - 20 tuần của thai kỳ, các vấn đề thường nhẹ hơn.

·         Nếu thai nhi bị nhiễm Rubella sau tuần thứ 20 của thai kỳ thường không có vấn đề gì.

Để có thể phòng tránh được hội chứng Rubella bẩm sinh, tiêm vaccine phòng ngừa trước khi mang thai là điều quan trọng và thiết yếu đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

Dự phòng Rubella

Tiêm Vaccine Rubella là biện pháp dự phòng hiệu quả và an toàn. Vaccine có thể là ở dạng bào chế đơn giá (vaccine chỉ hướng vào một mầm bệnh) hoặc phổ biến hơn khi kết hợp với các vaccine khác như vaccine phòng bệnh sởi và rubella; sởi, quai bị và rubella; hoặc sởi, quai bị, rubella và varicella.

Đối với những phụ nữ trong độ tuổi mang thai, hoặc dự định mang thai, trong thời gian này nên đi tiêm ngừa bệnh. Vaccine tạo ra kháng thể đã được chứng minh an toàn và hiệu quả, đạt được 95-100% chỉ sau một liều, nó hiệu quả tương tự như miễn dịch tự nhiên có sau khi nhiễm bệnh.

Tiêm vaccine khi nào?

Nguyên tắc tiêm vaccine ngừa Rubella là không được dùng cho phụ nữ đang có thai và phải tránh mang thai trong vòng 1 tháng sau khi tiêm vaccine, trường hợp không biết có thai mà tiêm vaccine Rubella chưa được chứng minh nguy cơ mắc hội chứng Rubella bẩm sinh do vaccine gây ra.

Ngoài ra, có thể phòng bệnh bằng các biện pháp không đặc hiệu khác như mặc đủ ấm, ăn uống đảm bảo dinh dưỡng, cách ly và thực hiện các biện pháp phòng lây lan vì bệnh truyền nhiễm rất nhanh qua đường hô hấp.

Đối với những phụ nữ mang thai nhiễm Rubella cần theo dõi sát thai kỳ, cân nhắc chấm dứt thai kì khi phát hiện các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng. Với những hậu quả gây ra cho thai phụ và trẻ sơ sinh khi nhiễm bệnh, Rubella cần được dự phòng bằng vaccine - phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.

HS Doãn Thị Ngọc Thúy – Khoa Phụ