Hiện nay, nhiều mẹ bầu muốn theo dõi thai kỳ bằng việc siêu âm nhiều lần. Bên cạnh đó, nhiều mẹ lo ngại siêu âm nhiều lần trong gian đoạn mang thai lại ảnh hưởng đến thai nhi? Và đâu là thời điểm siêu âm hợp lý mà mẹ bầu cần quan tâm và không được bỏ qua?

Siêu âm thai  (siêu âm) là kỹ thuật  sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của thai nhi trong tử cung. Hình ảnh siêu âm thai nhi có thể giúp bác sĩ đánh giá sự tăng trưởng và phát triển của em bé và theo dõi thai kỳ của thai phụ. Trong một số trường hợp, siêu âm thai nhi được sử dụng để đánh giá các vấn đề có thể xảy ra hoặc giúp xác nhận chẩn đoán.

Phân loại siêu âm thai 

Có 5 loại siêu âm thai, bao gồm:

1.     Siêu âm đen trắng thường quy:

          Đây là loại hình thức siêu âm giúp nhìn thấy mức độ phản đối của tất cả các cấu trúc thai mạnh yếu hoàn toàn khác nhau nên cường độ sáng ở trên màn hình siêu âm của tất cả các cấu trúc cũng sẽ khác nhau. Nhờ vào đó, các bác sĩ siêu âm phân biệt được các bộ phận như: gan, ruột, thận

2.     Siêu âm 2D, 3D, 4D

Với hình thức siêu âm này, tất cả các sóng âm sẽ được truyền xuống với nhiều góc độ khác nhau và sóng dội về sẽ được máy tính xử lý nhằm tạo hình ảnh ở bên trong không gian ba chiều (hay bốn chiều là thêm chiều thời gian). Bởi vậy, siêu âm 3D – 4D thường được bác sĩ chỉ định để khảo sát thêm tất cả các cấu trúc như gương mặt của thai nhi, tất cả các cấu trúc động như tim thai nhi. Với độ chính xác của phương pháp siêu âm thai 3D – 4D sẽ cao hơn nhiều so với máy đen trắng hay máy siêu âm màu. Loại siêu âm này đôi khi được sử dụng để giúp bác sĩ phát hiện các bất thường trên khuôn mặt hoặc khuyết tật ống thần kinh.

3.     Siêu âm Doppler

Đây chính là loại kỹ thuật sử dụng để phát hiện với tất cả các loại dòng chảy, hướng của loại dòng chảy và vận tốc của dòng chảy. Bởi vậy, trong sản phụ khoa, siêu âm Doppler màu được sử dụng để khảo sát về tim thai và tất cả các mạch máu. Nhờ vào việc siêu âm Doppler màu, thì bác sĩ sẽ phát hiện được tất cả những trường hợp hở van 2 lá, 3 lá của tim thai, hẹp tim thai. Trong những trường hợp nghi ngờ về thai nhi nhỏ, bị suy dinh dưỡng, siêu âm Doppler màu giúp đo được tất cả các chỉ số trở kháng của phần động mạch rốn, động mạch não giữa…. của thai nhi, qua đó đánh giá được tình trạng sức khỏe của thai nhi làm căn cứ chỉ định tiếp tục việc theo dõi hay chấm dứt thai kỳ.

Bốn thời điểm bắt buộc phải thực hiện siêu âm thai

- Tuần 6 - 10: Siêu âm thai từ tuần thứ 6 - 10 để xác định thai đã vào tử cung hay chưa, thai đơn hay thai đôi và thai có sự sống (tim thai) hay không.

- Từ tuần 11 - 13: việc siêu âm sẽ giúp phát hiện sớm các dị tật lớn ở thai nhi như các bất thường về hệ thần kinh trung ương (thai vô sọ, não lộn ngoài) hay các bất thường khác như thoát vị rốn, khe hở thành bụng, một số dị tật về chân, tay. Ngoài ra, việc đo khoảng sáng sau gáy tại thời điểm này kết hợp với xét nghiệm sàng lọc Double test có ý nghĩa rất quan trọng trong sàng lọc một số hội chứng rối loạn di truyền hay gặp như: Hội chứng Down, Hội chứng Edwards.

- Từ tuần 22 - 24: Khảo sát thai có phát triển bình thường hay không qua cột sống, hộp sọ, não, tim, phổi, thận, cánh tay và chân của thai nhi. Ngoài ra, bác sĩ có thể phát hiện sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng ở các cơ quan nội tạng.

- Từ tuần 30 - 32: Lần siêu âm này có thể đánh giá tình trạng nước ối và nhau thai để kịp thời xử lý nếu có bất thường bao gồm thiếu ối, đa ối, nhau tiền đạo, nhau cài răng lược, nhau bong non…. ; đánh giá hoạt động của dây rốn; chẩn đoán sớm các vấn đề liên quan đến não bộ, mạch máu, tim mạch… của thai nhi; tư vấn sinh.

Hình ảnh Internet

Siêu âm thai có ảnh hưởng gì không?

Hiện nay, khoa học chưa có bằng chứng siêu âm gây hại cho em bé. Bản chất của siêu âm là sóng âm thanh có tần số rất cao (vượt quá ngưỡng nghe được) nên hoàn toàn vô hại. Vì thế, mẹ bầu không cần phải lo lắng sóng siêu âm có ảnh hưởng đến thai nhi không. Chỉ cần siêu âm ở các thời điểm quan trọng thì siêu âm hoàn toàn vô hại.

Tuy nhiên, riêng biện pháp siêu âm Doppler được khuyến cáo không sử dụng khi không thật sự cần thiết, đặc biệt đối với thai nhi dưới 10 tuần tuổi. Đây là thời điểm quan trọng cho sự hình thành các cơ quan, bộ phận, thai nhi có thể bị ảnh hưởng bởi tác dụng nhiệt.

B.s Chu Khánh Duy – CĐHA