Viêm da cơ địa còn được gọi là chàm thể tạng, là một bệnh viêm da tái phát, mãn tính, gặp chủ yếu ở trẻ em và có liên quan tới cơ địa dị ứng. Bình thường, da có một lớp hàng rào bảo vệ, giúp ngăn nước trong da không bị bốc hơi và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài. Ở người viêm da cơ địa, lớp bảo vệ da bị tổn thương, da bị khô, mất nước, các vi khuẩn bên ngoài xâm nhập và làm xuất hiện các nốt mẩn đỏ, mụn nước ngứa ngáy trên da.

Bệnh viêm da cơ địa thường xuất hiện khá sớm, phổ biến ở trẻ trong giai đoạn 3 tháng sau sinh và kéo dài tới khoảng 5 tuổi. Thông thường, bệnh sẽ biến mất khi trẻ bước vào giai đoạn trưởng thành. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp viêm da cơ địa bị tái đi tái lại nhiều lần cho tới khi trưởng thành, gây nhiều bất tiện và ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe của trẻ.

1. Nguyên nhân, triệu chứng của bệnh

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở trẻ em chủ yếu là do di truyền. Bên cạnh đó, các yếu tố làm bệnh khởi phát và nặng lên gồm: dị nguyên trong không khí (chất thải của rệp nhà, len dạ,...), ngoại độc tố của tụ cầu trùng vàng, dị ứng thức ăn (trứng, sữa, cá, đậu tương, bột mì,...).

Ảnh: Internet

Về triệu chứng bệnh, trẻ bị viêm da cơ địa có biểu hiện khác nhau tùy từng giai đoạn bệnh. Cụ thể:

- Giai đoạn cấp tính: biểu hiện bệnh là nổi sẩn và đám sẩn trên da, có đám da đỏ ranh giới không rõ, nổi mụn nước tiết dịch, da bị phù nề, đóng vảy tiết,... Bệnh thường khu trú ở trán, má, cằm và nếu nặng hơn có thể lan ra cánh tay và thân mình.

- Sang giai đoạn bán cấp: triệu chứng bệnh nhẹ hơn, da không phù nề hay tiết dịch.

- Tới giai đoạn mạn tính, da trẻ dày thâm, ranh giới rõ, có các vết nứt đau, thương tổn ở các nếp gấp lớn, lòng bàn tay, lòng bàn chân, cổ tay, cẳng chân, cổ, gáy, các ngón tay,...

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm da cơ địa ở trẻ em có thể dẫn đến những biến chứng như nhiễm trùng, tổn thương ngoài da để lại sẹo vĩnh viễn, ảnh hưởng thẩm mỹ sau này. Bên cạnh đó, bệnh còn làm ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của trẻ, khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. Với các trường hợp mắc viêm da cơ địa mức nặng, bệnh có thể tác động lên các dây thần kinh, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. Ngoài ra, nếu điều trị không đúng cách, bệnh sẽ tái đi tái lại nhiều lần, kéo dài dai dẳng tới khi trẻ trưởng thành, đi kèm với các biến chứng như viêm kết mạc mắt, viêm mũi dị ứng, hen suyễn,...

2. Các phương pháp điều trị viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ

Mục tiêu của việc điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em là loại trừ triệu chứng ngứa và tình trạng viêm da, làm dịu da, chống khô da, chống nhiễm trùng,... Tùy từng trường hợp cụ thể sẽ có lựa chọn điều trị phù hợp.

2.1 Điều trị viêm da cơ địa bằng cây lá dân gian

Trong dân gian có lưu truyền một số loại thảo dược có tác dụng điều trị viêm da cơ địa như lá trầu không, chè xanh, lá khế, lá đơn đỏ (đơn tướng quân),... Các loại thảo dược này có thể sử dụng để tắm cho trẻ. Ưu điểm của phương pháp điều trị này là gần gũi, an toàn, giá thành rẻ và có công dụng giảm ngứa, chống khuẩn, hỗ trợ điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em hiệu quả.

Tuy nhiên, phương pháp này cần kiên trì sử dụng lâu. Đồng thời, bên cạnh việc tắm lá, phụ huynh nên sử dụng thêm cho trẻ các loại kem dưỡng ẩm hoặc thuốc kê theo đơn của bác sĩ để mau đẩy lùi bệnh viêm da cơ địa. Khi điều trị theo phương pháp này, phụ huynh cần chú ý tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và cần đảm bảo vệ sinh, tránh gây nhiễm trùng cho trẻ.

2.2 Điều trị viêm da cơ địa bằng thuốc tây y

Việc điều trị bệnh viêm da cơ địa theo Tây y chủ yếu tập trung vào các mục đích: làm dịu da, chống khô da, ngừa viêm da với các loại thuốc sau:

- Thuốc bôi

+ Thuốc làm ẩm ngoài da: ziaja, Atopalm...

+ Thuốc điều trị chính: Corticoid như; Eumovat, Fucila, Fendexiforte...

+ Thuốc bạt sừng, bong vảy

*Lưu ý: Khi sử dụng các loại thuốc bôi điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em, đặc biệt là nhóm thuốc có hoạt lực cao cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về loại thuốc, liều dùng và thời gian sử dụng để tránh gặp phải những tác dụng phụ không mong muốn.

- Thuốc uống: Ngoài thuốc bôi điều trị tại chỗ còn có thể kê cho bệnh nhi viêm da cơ địa sử dụng các loại thuốc uống có tác dụng trên toàn thân để cải thiện tình trạng mẫn cảm ngoài da. Những loại thuốc uống thường được chỉ định gồm:

- Nhóm thuốc kháng sinh;

- Nhóm thuốc ức chế miễn dịch;

- Nhóm thuốc corticoid dạng uống.

2.3. Điều trị viêm da cơ địa bằng Đông y

Theo quan niệm Đông y, nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa là do các chức năng thải độc của gan, thận bị suy giảm, khí huyết không lưu thông, tích tụ dưới da gây mẩn ngứa, viêm nhiễm,... Cơ chế chữa bệnh viêm da cơ địa theo Đông y tập trung vào quá trình giải độc và tăng cường chức năng các cơ quan nội tạng bằng các bài thuốc được điều chế từ thảo mộc thiên nhiên. Đây là phương pháp hiệu quả, an toàn và lành tính. Tuy vậy, trước khi cho trẻ dùng thuốc Đông y, các bậc phụ huynh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Ảnh: Internet

3. Cách chăm sóc trẻ bị viêm da cơ địa

Bên cạnh việc điều trị, các bậc phụ huynh cần chú ý tới những vấn đề sau để giảm nguy cơ mắc bệnh và tái phát viêm da cơ địa ở trẻ:

- Nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để có hệ miễn dịch tốt;

- Giữ phòng ngủ của trẻ thoáng mát, sạch sẽ, có độ ẩm hợp lý;

- Nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với bụi bẩn hay lông động vật;

- Khi cho trẻ uống sữa, thực phẩm dinh dưỡng, bột,... cần theo dõi xem bé có dấu hiệu dị ứng không, nếu có thì cần đổi loại thực phẩm khác;

- Quần áo của trẻ nên làm từ các loại vải mềm, không có bụi vải và nên hạn chế đồ len, dạ vì dễ gây ngứa, kích ứng da;

- Vệ sinh cơ thể trẻ bằng nước ấm, không quá nóng hay quá lạnh;

- Chọn sữa tắm có độ pH thích hợp cho bé, có tính axit nhẹ, giúp tái tạo và duy trì pH da, rửa sạch chất bẩn, không làm khô da và không chứa các thành phần gây kích ứng da;

- Bôi thuốc dưỡng ẩm cho bé ngay sau khi tắm;

- Vệ sinh sạch sẽ vùng tã lót của trẻ, tránh hăm da;

- Canh chừng, không để trẻ cào, gãi làm tổn thương da;

- Bổ sung đầy đủ nước và các thực phẩm giàu vitamin A, B, C, Omega-3 cho bé để tăng cường sức đề kháng, chống viêm từ bên trong cơ thể.

Bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em có thể chuyển biến phức tạp nếu không được điều trị đúng cách. Bởi vậy, cha mẹ cần chú ý khi bé có dấu hiệu cảnh báo viêm da cơ địa nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám và có hướng can thiệp, điều trị phù hợp nhất.

               BSCKI. Nguyễn Thị Thu Hiền – Khoa Nhi