Sau khi tiêm chủng, trẻ có thể gặp phải một số vấn đề như quấy khóc, sốt… cha mẹ cần theo dõi để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng để trẻ luôn được khỏe mạnh và an toàn. Mặc dù tiêm phòng có thể dẫn đến một số triệu chứng khó chịu, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng bố mẹ không thể phủ nhận lợi ích phòng bệnh tuyệt vời mà vắc xin đem lại. Vì vậy, bố mẹ hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để có những biện pháp theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng bố mẹ nhé!

Ảnh minh họa: Internet.

Những triệu chứng xuất hiện khi chăm sóc trẻ sau tiêm chủng

Sốt

- Đây là biểu hiện rất hay thường gặp ở trẻ sau khi tiêm chủng, lúc này thân nhiệt của trẻ sẽ cao hơn so với bình thường. Đa số trẻ thường sốt nhẹ, kéo dài trong vòng 24h-72h sau tiêm và sẽ tự hạ thân nhiệt về mức bình thường. Khi trẻ sốt, bố mẹ không quá lo lắng và cần kiểm tra nhiệt độ của trẻ 2-3 giờ/lần hoặc 15-30 phút/lần. Nếu sốt dưới 38,5 độ C, bố mẹ chỉ cần đặt miếng dán, chườm ấm, mặc quần áo rộng rãi, dễ thoát nhiệt, tăng cường cho trẻ uống nước, oresol để bù điện giải; nếu trẻ sốt từ 38,5 độ C trở lên thì cần cho trẻ dùng thuốc hạ sốt (đường uống hoặc đặt hậu môn) với liều 10 – 15 mg/kg/lần cách 4-6 giờ dung 1 lần nếu trẻ còn sốt từ 38,5 độ C trở lên.

- Đặc biệt, khi trẻ sốt trên 39 độ C và kèm theo các biểu hiện như: khóc thét không ngừng, tím tái… thì bố mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến ngay bệnh viện hoặc các cơ sở y tế uy tín để được xử lý kịp thời, tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Sưng đau tại vị trí tiêm

- Bố mẹ có thể phát hiện, ngay tại vị trí tiêm của trẻ bị sưng, đỏ, đau hoặc cứng. Triệu chứng này hoàn toàn bình thường và sẽ tự khỏi sau đó vài ngày. Do đó, bố mẹ không cần xử trí, đồng thời không đắp vào vết tiêm đá lạnh, chanh, khoai tây… hoặc chườm bằng đá, chườm nước nóng. Nếu trẻ quấy khóc do sưng, đau thì bố mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng các thuốc giảm đau như: Paracetamol…

- Ngoài ra, đối với những trẻ mắc bệnh lý về máu hoặc bị giảm tiểu cầu thì vết tiêm có thể bị tím bầm. Để khắc phục tình trạng này, với trẻ bị thiếu yếu tố đông máu hoặc giảm tiểu cầu quá mức có thể truyền các yếu tố đông máu hoặc truyền tiểu cầu trước khi tiêm chủng.

Nổi phát ban

- Sau khi tiêm vắc-xin phòng sởi, sởi –quai bị- rubella có thể phát ban giả sởi trên da sau tiêm 5-12 ngày. Tiêm vắc-xin phòng thủy đậu sau 3-4 tuần cũng có một số ít trường hợp nổi vài mụn nước trên da như ban mụn nước của thủy đậu. Tuy nhiên, các ban này số lượng rất ít (không nhiều như bị nhiễm bệnh thực sự) và thường biến mất sau 1 - 2 ngày.

Rối loạn tiêu hóa nhẹ

- Triệu chứng rối loạn tiêu hóa nhẹ có thể đi ngoài nhiều hơn và phân cũng loãng nước hơn. Tuy nhiên thì chúng sẽ tự hết sau 1-2 ngày và không cần phải dùng thuốc hay men tiêu hóa cho trẻ.

Áp xe

Khi thấy chỗ tiêm có dịch chảy ra hoặc sờ vào có cảm giác đau chứng tỏ bé đã có nguy cơ viêm nhiễm. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể do kim tiêm không đảm bảo vô trùng hoặc kỹ thuật tiêm không đúng. Bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín để thăm khám và đánh giá tình trạng.

Ngoài ra trẻ còn có thể bị sốc phản vệ, co giật ngay sau khi tiêm chủng.

Theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng

Theo dõi tại địa điểm tiêm chủng

- Mọi trường hợp tiêm chủng cần được theo dõi tối thiểu 30 phút tại địa điểm tiêm chủng. Nếu không xuất hiện triệu chứng bất thường thì bố mẹ sẽ đưa trẻ về nhà và tiếp tục theo dõi trong vòng 72 giờ. Nếu phát hiện các biểu hiện bất thường như tinh thần không tỉnh táo, quấy khóc liên tục, li bì, thở nhanh hay ngắt quãng, thở khò khè, nôn trớ, da mẩn đỏ... cần báo ngay cho nhân viên y tế để kịp thời xử lí tránh trường hợp trẻ có phản ứng phản vệ sau tiêm.

- Để hạn chế những triệu chứng nguy hiểm, trước khi tiêm bạn nên đưa sổ tiêm phòng và chủ động khai báo về tình trạng sức khỏe của trẻ. Việc này sẽ giúp bác sĩ nắm được trẻ có bị ốm, loại thuốc được sử dụng hoặc các tiền sử phản ứng quá mẫn với vắc xin. Sau đó bác sĩ sẽ cân nhắc và thận trọng quyết định tiêm hay không.

Theo dõi tại nhà

* Trẻ cần tiếp tục được theo dõi và chăm sóc sau tiêm chủng ít nhất trong 24 - 48 giờ sau khi tiêm, các dấu hiệu cần quan sát bao gồm:

- Toàn trạng, thân nhiệt, tinh thần

- Tình trạng ăn uống, đi ngoài

- Dấu hiệu về nhịp thở

- Trẻ có sưng đau tại vị trí tiêm hay không?

- Trẻ có nổi phát ban hay không?

* Chăm sóc trẻ:

- Cho trẻ ăn/bú đủ bữa, đủ số lượng, đúng tư thế; hạn chế cho ăn nằm, cho trẻ bú mẹ hoặc uống nước nhiều hơn (nếu trẻ lớn), có thể cho thức ăn lỏng dễ tiêu hóa ở trẻ đã ăn dặm...

- Chú ý không để trẻ chạm vào chỗ tiêm, đồng thời không tì đè khi bế hoặc đặt bất cứ thứ gì vào vết tiêm, tránh gây nhiễm trùng.

- Mặc quần áo thoáng mát vào mùa hè và đủ ấm vào mùa đông.

- Quan sát và theo dõi trẻ thường xuyên để phát hiện những dấu hiệu bất thường nhất là vào ban đêm

- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ (nếu có), không tự ý cho trẻ sử dụng thuốc theo kinh nghiệm của bản thân vì có thể thuốc sẽ không phù hợp với độ tuổi của trẻ hoặc sử dụng thuốc không đúng liều lượng

Hy vọng sau khi đọc xong bài viết, bố mẹ đã nắm vững những triệu chứng thường gặp cũng như những phản ứng nguy hiểm khi tiêm vắc xin. Tiêm chủng là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, vì sức khỏe của con mình các bố mẹ cần đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch. Chăm sóc trẻ sau tiêm chủng là việc hết sức quan trọng giúp bố mẹ phát hiện những dấu hiệu bất thường, từ đó đưa ra biện pháp xử lý kịp thời tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Hiện tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai đang triển khai dịch vụ tiêm các loại vaccin phòng bệnh như: Synflorix 0,5ml, Infanrix hexa ViA 0,5ml, Gene-Hbvax 0,5ml, BCG, Gadasil, IMMUNOHBs 180UI/ml. Tất cả mọi người trước khi tiêm đều được các bác sỹ thăm khám toàn trạng, khai thác kỹ tiền sử dị ứng và sau khi tiêm đều được theo dõi tại địa điểm tiêm ít nhất 30 phút đến 1 giờ, sau đó hướng dẫn gia đình tiếp tục theo dõi tại nhà 24 đến 72 giờ sau tiêm.

CNĐD: Trịnh Thị Hiếu – Khoa HTSS