Tại sao phải tiêm chủng cho trẻ sơ sinh sớm? Tiêm
chủng cho trẻ sơ sinh thì cần tiêm những loại vắc xin gì? Tiêm ở đâu là an toàn
nhất?...Là những câu hỏi mà tất cả các mẹ bỉm sữa đều băn khoăn.
Trẻ sơ sinh là trẻ từ 0 đến 28 ngày tuổi, có hệ thống
miễn dịch chưa hoàn chỉnh, do đó rất dễ nhiễm bệnh. Tiêm chủng là cách
tốt nhất để cơ thể trẻ chủ động phòng bệnh hiệu quả.
Trẻ sơ sinh cần tiêm những loại vắc xin nào?
Theo khuyến cáo của chương trình tiêm chủng mở rộng trẻ
sơ sinh được tiêm 2 loại vắc xin là viêm gan B mũi 1 và lao.
- Vắc xin viêm gan B: Tất cả trẻ sơ sinh cần được
tiêm chủng 1 mũi vắc-xin ngừa viêm gan
B ngay sau khi chào
đời, tốt nhất là trong vòng 24 giờ
sau sinh. Nhằm mục đích phòng chống lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con. Việc
tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh thực hiện càng sớm thì hiệu quả càng
cao. Hiệu quả phòng ngừa bệnh sẽ giảm dần theo từng ngày từ 50 - 57% và không đạt được nếu tiêm sau 7 ngày.
- Vắc xin phòng lao (vắc-xin BCG) có tác dụng phòng
bệnh lao rất mạnh, kích thích cơ thể đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế
bào, khiến phản ứng tuberculin trong da chuyển đổi từ âm tính sang dương tính
chỉ sau 1 liều tiêm ở trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh cần được tiêm phòng lao trong tháng đầu tiên sau khi sinh, tiêm càng sớm càng tốt.
3
lưu ý trước khi đưa trẻ đi tiêm chủng
- Vệ sinh thân thể sạch sẽ cho trẻ nhằm hạn chế tình
trạng nhiễm trùng;
- Trao đổi rõ với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của
trẻ để bác sĩ quyết định có nên tiêm chủng cho trẻ hay không;
- Mang theo sổ hoặc
phiếu tiêm chủng để bác sĩ tham vấn và đảm bảo thực hiện đúng lịch tiêm
vắc xin cho trẻ;
- Trẻ sẽ được các bác sĩ khám sàng lọc trước khi tiêm chủng.
Các
trường hợp chống chỉ định tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh
- Không tiêm vắc xin BCG cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm
HIV mà mẹ không được điều trị dự phòng tốt lây truyền từ mẹ sang con.
- Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn
của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin.
Tạm
hoãn tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh trong trường hợp nào?
Trường hợp trẻ tiêm chủng tại các cơ sở ngoài bệnh viện, tạm hoãn tiêm chủng nếu trẻ:
- Có tình trạng suy chức năng các cơ quan (như suy hô hấp, suy
tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan, hôn mê…). Chỉ tiêm chủng khi sức khỏe của trẻ ổn định.
- Trẻ mắc các bệnh cấp tính, các bệnh nhiễm trùng. Tiêm chủng
khi sức khỏe của trẻ ổn định.
- Trẻ sốt ≥ 37,5°C hoặc hạ thân
nhiệt ≤ 35,5°C (đo nhiệt độ tại nách). Tiêm chủng khi thân nhiệt
của trẻ ổn định.
- Trẻ có cân nặng dưới 2000g: chuyển khám sàng lọc và tiêm chủng
tại bệnh viện.
- Trẻ sinh non có tuổi thai < 34 tuần: Nếu mẹ có HBsAg (-) tạm
hoãn tiêm vắc xin viêm gan B sơ sinh, tiêm chủng khi trẻ đủ 34 tuần tuổi (tính
cả tuổi thai). Nếu mẹ có HBsAg (+) hoặc mẹ không xét nghiệm chuyển khám sàng
lọc và tiêm chủng tại bệnh viện.
- Trẻ sinh non có tuổi thai < 34 tuần tạm hoãn tiêm vắc xin
BCG. Tiêm chủng khi trẻ đủ 34 tuần tuổi (tính cả tuổi thai).
- Mắc các bệnh bẩm sinh hoặc bệnh mạn tính ở tim, phổi, hệ thống
tiêu hóa, tiết niệu, máu, thần kinh, ung thư chưa ổn định: chuyển khám sàng lọc
và tiêm chủng tại bệnh viện.
- Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà
sản xuất đối với từng loại vắc xin.
Trường hợp trẻ tiêm chủng tại bệnh viện, tạm hoãn tiêm chủng nếu trẻ:
- Có chỉ định cấp cứu. Tiêm chủng khi sức
khỏe của trẻ ổn định.
- Trẻ
sốt ≥ 37,5°C hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5°C (đo
nhiệt độ tại nách), tiêm chủng khi thân nhiệt của trẻ ổn định.
- Trẻ có tuổi
thai < 28 tuần. Tiêm chủng vắc xin viêm gan B khi trẻ đủ 28 tuần tuổi (tính
cả tuổi thai).
- Trẻ có tuổi
thai < 34 tuần tạm hoãn tiêm vắc xin BCG. Tiêm chủng khi trẻ đủ 34 tuần
tuổi (tính cả tuổi thai).
- Trẻ có cân
nặng < 2000g mà mẹ có HbsAg (-). Trường hợp mẹ có HbsAg (+) hoặc không xét
nghiệm cho mẹ thì cần tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ.
- Trẻ mắc các
bệnh tim bẩm sinh có tăng áp lực động mạch phổi (≥40mmHg).
- Các trường
hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại
vắc xin.
Các trường hợp cần khám sàng lọc và tiêm
chủng cho trẻ tại bệnh
viện
- Trẻ có cân nặng < 2000g và mẹ có
HBsAg (+) hoặc mẹ không xét nghiệm.
- Trẻ có tuổi thai < 34 tuần và mẹ có
HBsAg (+) hoặc mẹ không xét nghiệm.
- Trẻ mắc các bệnh bẩm sinh ở tim, phổi,
hệ thống tiêu hóa, gan, thận, máu, thần kinh, ung thư, chưa ổn định.
Một số lưu ý khi khám sàng lọc trước tiêm chủng cho trẻ
sơ sinh tại bệnh viện:
1. Trẻ có vàng da sơ sinh
- Không chống chỉ định và không tạm hoãn
tiêm chủng đối với trường hợp vàng da sinh lý có nồng độ bilirubin huyết
thanh ≤ 7mg/dL. Trong trường hợp không thực hiện xét nghiệm thì dựa
vào phân vùng vàng da Krammer.
- Tạm hoãn
tiêm chủng với trường hợp vàng da bệnh lý hoặc vàng da sinh lý có nồng độ
bilirubin máu > 7mg/dL.
2. Trẻ đẻ non hoặc nhẹ cân so với tuổi, suy
dinh dưỡng, mổ đẻ:
- Không có chống chỉ định và không tạm hoãn tiêm
chủng đối với trẻ có cân nặng ≥ 2.000g hoặc mổ đẻ. Thực hiện tiêm
chủng đúng lịch cho trẻ.
- Không chống chỉ định và không tạm hoãn
tiêm chủng vắc xin viêm gan B đối với trẻ sinh non có tuổi thai 28-36 tuần.
- Không chống
chỉ định và không tạm hoãn tiêm chủng vắc xin BCG đối với trẻ sinh non có tuổi
thai 34-36 tuần. Tính tuổi của trẻ để xác định ngày tiêm chủng theo ngày tháng
năm sinh của trẻ.
3. Trẻ đang điều trị kháng sinh
Khám, đánh
giá tình trạng bệnh lý, nếu trẻ không có chống chỉ định hoặc tạm hoãn: Thực
hiện tiêm chủng cho trẻ theo lịch.
4. Trẻ nhiễm hoặc nghi nhiễm HIV nhưng chưa ở
trong giai đoạn AIDS
Nếu trẻ không
có các chống chỉ định hoặc tạm hoãn, tiêm chủng cho trẻ theo lịch kể cả vắc xin
sống giảm độc lực.
5. Trẻ có bệnh bẩm sinh hoặc bệnh mạn
tính ở tim, phổi, hệ thống tiêu hóa, gan, thận, máu, ung thư, thần
kinh
- Nếu tình
trạng bệnh của trẻ đang ở giai đoạn ổn định, trẻ không ở trong tình trạng cấp
tính, không có chỉ định can thiệp điều trị cấp cứu: Không chống chỉ định hoặc
tạm hoãn tiêm chủng. Thực hiện tiêm chủng cho trẻ theo lịch.
- Nếu trẻ
thiếu yếu tố đông máu: truyền yếu tố đông máu bị thiếu trước khi tiêm chủng.
Tại Bệnh viện
Sản Nhi tỉnh Lào Cai, trẻ sơ sinh trước khi tiêm chủng tại bệnh viện sẽ được
các bác sĩ chuyên khoa sơ sinh khám sàng lọc và tiêm phòng sớm 2 loại vắc xin
phòng viêm gan B mũi 1 và lao góp
phần phòng bệnh hiệu quả và an toàn. Sau tiêm chủng, trẻ sẽ được theo dõi tại
bệnh viện giúp phát hiện sớm và xử trí nhanh, hiệu quả các phản ứng bất lợi.
Vì vậy, Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai luôn là
địa chỉ đáng tin cậy để các bậc cha mẹ lựa chọn tiêm chủng cho các bé sơ sinh.
BSCKI Nhi
Hứa Thị Hồng Chuyên - Khoa HTSS