Đau đẻ là một trong những cơn đau đáng sợ nhất đối với phụ nữ. Cảm giác đau đẻ có thể nghiêm trọng hơn do nhiều nguyên nhân tác động. Cơn đau đẻ đối với các mẹ đã sinh con xong trở thành một nỗi ám ảnh. Các cụ ngày xưa có câu “Không có gì đau hơn đau đẻ” để nói về nỗi đau này. Cơn đau đẻ diễn ra trong quá trình trở dạ, hình thành các cơn đau đớn khiến mẹ bầu phải chịu đựng cảm giác đau toàn thân.Đau trong chuyển dạ ở mỗi sản phụ được cảm nhận một cách khác nhau tùy thuộc vào tình trạng sinh lý, văn hóa hay tâm lý của họ. Cơn đau tăng dần lên trong quá trình chuyển dạ và đạt cường độ tối đa khi thai nhi di chuyển vào xương chậu của người mẹ. Đa số sản phụ (70%) cảm thấy đau dữ dội hoặc không thể chịu đựng nổi.
Phương pháp gây tê ngoài màng cứng là kỹ thuật giảm đau hiệu quả nhất và phù hợp nhất cho bà mẹ và bé. Tại khoa Sản của Bệnh viện Sản Nhi Lào Cai, phương pháp “giảm đau trong chuyển dạ” thường được tư vấn cho các sản phụ và hoàn toàn không bắt buộc. Kỹ thuật gây tê ngoài màng cứng trong “giảm đau trong chuyển dạ” sẽ được thực hiện bởi một bác sĩ chuyên khoa Gây mê hồi sức. “Giảm đau trong chuyển dạ” được thực hiện 24/24 giờ tại khoa sản khi sản phụ có nhu cầu.
1. Kỹ thuật gây tê ngoài màng cứng là gì?
Là một kỹ thuật gây tê được thực hiện để giảm đau do cơn co thắt tử cung trong chuyển dạ. Bác sĩ Gây mê hồi sức sẽ đặt một ống thông rất nhỏ vào khoang ngoài màng cứng ở cột sống lưng. Ống thông này sau đó được dán cố định bằng băng keo dọc theo lưng của sản phụ.
Thuốc gây tê sẽ được truyền liên tục qua ống thông này để ngăn chặn sự dẫn truyền thần kinh, ngăn chặn cơn đau trong quá trình chuyển dạ.
Cố định ống thông NMC
2. Khi nào có thể thực hiện gây tê ngoài màng cứng?
Bác sĩ sản khoa hoặc Nữ hộ sinh là người quyết định thời điểm tốt nhất để thực hiện gây tê. Đa phần, gây tê ngoài màng cứng được thực hiện khi cổ tử cung mở từ 3 đến 8 cm, nhưng có thể được thực hiện sớm hơn nếu đau nhiều, hay trong một số trường hợp bệnh lý của mẹ. Đôi khi “giảm đau trong chuyển dạ” cũng được thực hiện khi cổ tử cung mở hơn 8 cm, miễn là em bé chưa xuống quá sâu trong khung chậu của mẹ.
3. Khám tiền mê trước khi thực hiện kỹ thuật gây tê ngoài màng cứng
Bác sĩ Gây mê hồi sức thăm khám trước khi thực hiện kỹ thuật, đây gọi là khám tiền mê, được thực hiện trước thủ thuật nhằm xác định những chống chỉ định thực hiện kỹ thuật này.
4. Gây tê ngoài màng cứng được thực hiện như thế nào?
- Bước 1: Sản phụ được hướng dẫn ngồi hoặc nằm nghiêng một bên. Sản phụ phải bình tĩnh và giữ yên tư thế, để tạo thuận lợi cho công việc của bác sĩ Gây mê hồi sức và đặc biệt là giảm nguy cơ biến chứng.
Lúc này, bác sĩ Gây mê hồi sức thực hiện kỹ thuật tìm khoang ngoài màng cứng (giữa 2 đốt sống).
- Bước 2: Vùng lưng của sản phụ được sát trùng một cách cẩn thận và thực hiện gây tê tại chỗ với một cây kim rất nhỏ, nhằm làm cho bớt đau khi đâm kim tê ngoài màng cứng.
- Bước 3: Khi đã xác định được khoang ngoài màng cứng, bác sĩ Gây mê hồi sức sẽ đặt ống thông vào đó. Ống thông này sẽ được cố định dọc theo lưng.
Thuốc tê sẽ được bơm qua ống thông vào khoang ngoài màng cứng, cơn đau sẽ giảm hẳn sau khoảng 10 phút.
4. Duy trì giảm đau ngoài màng cứng như thế nào?
Tiêm một liều thuốc tê qua ống thông vào khoang ngoài màng cứng chỉ giảm đau trong khoảng 45 – 70 phút. Để duy trì tiếp tục giảm đau cho đến khi sinh xong, có thể dùng 2 phương pháp:
- Truyền thuốc tê liên tục bằng một bơm tiêm tự động.
- Hoặc bằng một bơm tiêm đặc biệt: sản phụ sẽ bấm nút để bơm tiêm tự bơm một lượng thuốc tê khi sản phụ thấy đau (sản phụ chủ động điều khiển máy bơm để cắt cơn đau).
Dù là phương pháp nào, giảm đau trong chuyển dạ bằng gây tê ngoài màng cứng đều có thể linh hoạt, phù hợp suốt quá trình chuyển dạ. Với những sản phụ đã sử dụng dịch vụ “giảm đau trong chuyển dạ”, nhưng sau đó có chỉ định mổ lấy thai. Trường hợp này, sản phụ sẽ được tiêm thuốc tê với liều lượng, nồng độ lớn hơn để phẫu thuật. Tác dụng của gây tê ngoài màng cứng sẽ mất đi sau đó 1 – 3 giờ (tùy liều thuốc) và sản phụ có thể về phòng nghỉ sau đó.
5. Những trường hợp nào sản phụ không thực hiện được gây tê ngoài màng cứng?
Gây tê ngoài màng cứng không thực hiện ở các trường hợp sốt cao, có nhiễm trùng tại vị trí tiêm ở lưng (mụn mủ, nhiễm trùng da, …) và nhất là những trường hợp bị rối loạn đông máu.
Gây tê ngoài màng cứng không nên thực hiện ở sản phụ có bệnh lý về thần kinh, bệnh lý cột sống, trường hợp đang chảy máu hoặc trong trường hợp cấp cứu.
Sản phụ bị thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa, vẹo cột sống không phải là chống chỉ định tuyệt đối.
“Giảm đau trong chuyển dạ” - phương pháp gây tê ngoài màng cứng là kỹ thuật giảm đau hiệu quả nhất và phù hợp nhất cho bà mẹ và bé. Và Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Lào Cai, với đội ngũ y bác sỹ giàu kinh nghiệm về lĩnh vực sản phụ khoa, hồi sức sơ sinh và đặc biệt với đội ngũ bác sỹ gây mê giảm đau chuyên nghiệp sẽ giúp các sản phụ trải nghiệm một cuộc đẻ an toàn nhất.
KTV. Nguyễn Thị Huyền Trang – K. Gây mê hồi sức