Tại Việt Nam, ung thư vú là căn bệnh ung thư hàng đầu đối với nữ giới với 21.555 ca mắc mới, chiếm tỷ lệ gần 25,8% tổng số ca ung thư (theo thống kê của Tổ chức ghi nhận Ung thư toàn cầu GLOBOCAN 2020). Ung thư vú đang có xu hướng trẻ hóa và ngày càng có các diễn biến khó lường.
Chụp mammography là gì?
Chụp mammography hay chụp nhũ ảnh là kỹ thuật sử dụng tia X tương tự như chụp X-quang truyền thống nhưng chi tiết hơn và khu trú hơn nhỏ ở các vùng nhu mô vú. Đây là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, rất đơn giản, rẻ tiền nhưng mang lại hiệu quả chẩn đoán rất cao. Điều này giúp xác định loại tổn thương và hỗ trợ chẩn đoán bằng siêu âm và sinh thiết vú. Công nghệ này giúp bác sĩ phát hiện khối u vú ngay cả khi bệnh nhân không có triệu chứng hoặc có thể cảm nhận được chúng, làm tăng cơ hội bệnh nhân được chữa khỏi hoàn toàn hoặc được điều trị bảo tồn.
Hình ảnh chụp Mammography (ảnh minh họa)
Quy trình chụp mammography
- Trước khi vào phòng chụp, bệnh nhân được hướng dẫn kỹ thuật và hướng dẫn thay áo, tháo đồ trang sức, đồ lót.
- Kỹ thuật viên đặt bên vú của bệnh nhân cần chụp lên bàn chụp và di chuyển từ từ tấm ép từ trên xuống dưới. Làm tương tự ở phía bên kia. Ép từng vú vào giữa bàn và ép với áp lực vừa đủ. Điều này sẽ giúp quan sát kỹ hơn nhu mô vú và tránh bỏ sót những tổn thương nhỏ. Vì có một lượng áp lực nhỏ tác động lên tuyến vú nên bạn có thể cảm thấy hơi căng hoặc đau nhẹ trong quá trình thủ thuật, nhưng cảm giác này sẽ nhanh chóng giảm bớt sau khi thủ thuật kết thúc.
- Sau khi chụp, bệnh nhân thay quần áo và đợi khoảng 15 đến 20 phút để có kết quả. Kỹ thuật viên hình ảnh sẽ in phim và gửi hình ảnh cho bác sĩ để đọc kết quả hoặc tư vấn (nếu cần).
Hình ảnh X-quang tuyến vú
Chụp mammography khi nào?
Bệnh nhân mắc bệnh vú đôi khi có thể vô tình bị chạm vào hoặc thậm chí không cảm nhận được bất kỳ cảm giác hay triệu chứng nào, vì vậy việc nhận biết sớm các dấu hiệu và yếu tố nguy cơ sẽ giúp điều trị hoàn thiện. Những người cần sàng lọc chụp nhũ ảnh thường xuyên bao gồm:
+ Phụ nữ sau mãn kinh (thường từ 40 tuổi trở lên): Theo nhiều nghiên cứu ở nhiều quốc gia khác nhau, phụ nữ ở độ tuổi từ 40 đến 50 có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn, chính nhóm này cần được điều trị, khám và kiểm tra vú định kỳ. Bao gồm cả chụp quang tuyến vú để tầm soát ung thư vú, ít nhất mỗi năm một lần theo khuyến cáo của các chuyên gia.
+ Những bệnh nhân có kết quả siêu âm nghi ngờ có u nang, nốt sần hoặc tổn thương không rõ tính chất nên được chụp X-quang tuyến vú để hoàn thiện chẩn đoán, từ đó có thêm cơ sở để bác sĩ phân tích và đưa ra các biện pháp sau (nếu cần).
+ Người bệnh cảm thấy có khối u hoặc khối u ở vú, có triệu chứng sưng đau tuyến vú, ngực to bất thường, núm vú tụt vào trong, núm vú tiết dịch bất thường, vùng da quanh núm vú thay đổi màu sắc, nổi hạch ở lách,….
+ Phụ nữ béo phì, tiểu đường, nhu mô vú nhiễm mỡ khó phát hiện bằng siêu âm hoặc lâm sàng.
+ Phụ nữ sống trong gia đình có người mắc bệnh ung thư vú, dù trẻ hay già, nên chụp quang tuyến vú định kỳ.
+ Trong trường hợp điều trị bảo tồn hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ khối u, chụp X-quang tuyến vú là cần thiết để thuận tiện cho việc theo dõi, đánh giá và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, từ đó giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh và giúp người bệnh yên tâm trong cuộc sống.
Chống chỉ định
* Không có chống chỉ định tuyệt đối.
* Chống chỉ định tương đối: Phụ nữ có thai
Kết quả chụp
Bác sĩ xem xét kết quả chụp nhũ ảnh và đánh giá theo thang điểm từ 0 đến 5 như sau:
* 0 điểm: Thông tin chưa đủ để kết luận;
* 1 điểm: Không có bất thường, nên tiếp tục kiểm tra định kỳ;
* 2 điểm: Phát hiện u nang lành tính, nên tiếp tục kiểm tra định kỳ;
* 3 điểm: Có bất thường nhưng chưa kết luận là ung thư, nên thực hiện chụp nhũ ảnh trong 6 tháng tiếp theo;
* 4 điểm: Có yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư, thực hiện sinh thiết để xác định;
* 5 điểm: Nguy cơ cao mắc ung thư, cần sinh thiết để xác định.
Chụp X - quang vú là một phương pháp hiệu quả dùng trong sàng lọc ung thư vú, bệnh lý đứng hàng đầu về tỷ lệ mắc và đứng thứ 3 về tỷ lệ tử vong ở nữ giới. Đây là phương pháp tầm soát ung thư nhanh, không xâm lấn và ít tốn kém.
Chụp mamoography tuy không nguy hiểm nhưng tia X lại khá độc hại, nếu xét nghiệm được tiến hành trong điều kiện thiếu an toàn, phòng chụp, thiết bị chụp không đạt tiêu chuẩn do Bộ Y Tế và tổ chức Y Tế Thế Giới đề ra, cùng với đội ngũ bác sĩ chụp X - quang không được trang bị đầy đủ kiến thức thì sẽ gây nguy hiểm đối với người bệnh.
Do vậy, cần tìm hiểu kỹ các cơ sở khám chữa bệnh đạt tối thiểu những yêu cầu sau:
• Cơ sở vật chất đảm bảo theo tiêu chuẩn của Bộ y tế;
• Đội ngũ bác sĩ, chuyên viên chẩn đoán hình ảnh đã được đào tạo về chuyên môn;
Ngoài việc tìm hiểu về các thông tin về chụp X-quang vú, bạn nên tìm hiểu cho mình một số địa chỉ cơ sở y tế uy tín, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn khám chữa bệnh để đảm bảo an toàn cho bạn và người thân của mình.