Vitamin A là một vitamin không thể thiếu trong quá trình sinh trưởng và phát triển của con người.
Vitamin A:
Vitamin A là vitamin tan trong dầu rất cần cho thị giác, cho sự tăng trưởng và cho sự phát triển và duy trì của biểu mô.
Trong thức ăn, vitamin A có từ 2 nguồn: Retinoid tạo sẵn có trong nguồn động vật như ở gan, thận, chế phẩm sữa, trứng (dầu gan cá là nguồn giàu nhất) và các carotenoid tiền vitamin có trong thực vật. Trong cơ thể, những chất này được chuyển thành retinol nhưng được sử dụng kém hơn. Carotenoid là những nguồn chính (trong đó caroten là chất có hoạt tính vitamin A mạnh nhất và có nhiều nhất trong thức ăn, đặc biệt là ở gấc, cà rốt và các rau quả có màu xanh sẫm hay màu vàng).
Con người có thể hấp thu vitamin A từ thực phẩm hoặc từ viên bổ sung vitamin A.
Công dụng đối với cơ thể con người:
Vitamin A giữ vai trò quan trọng đối với sự hình thành Rhodopsin (ở võng mạc mắt giúp nhận được hình ảnh trong điều kiện thiếu ánh sáng), đối với sự nhân lên của tế bào và dinh dưỡng cho biểu mô, mô.
Thiếu vitamin A gây ra nhiều vấn đề như: khô mắt, vết Bitot, nhuyễn giác mạc, quáng gà, tăng sừng hóa ở da, dị sản biểu mô màng nhầy, giảm sức đề kháng với nhiễm khuẩn.
Nếu bổ sung quá nhiều vitamin A dẫn tới thừa vitamin A có thể gây ra nhiều tác hại như: Thay đổi về da (vàng da, ngứa và tăng nhạy cảm với ánh nắng mặt trời), thay đổi thị lực, móng giòn dễ gãy, đau xương, yếu xương, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn, khó tăng cân, giảm vị giác, thay đổi tâm thần...
Mức nhu cầu vitamin A:Theo Dược thư Quốc gia III xuất bản năm 2022
Vitamin A cần được bổ sung thêm trong trường hợp nào?
- Dự phòng và điều trị các triệu chứng thiếu vitamin A như bệnh khô mắt, quáng gà.
- Bổ sung cho người bệnh xơ gan nguyên phát do mật hay gan ứ mật mạn tính, thường hay thiếu hụt vitamin A.
- Một số bệnh về da như loét trợt, trứng cá, vẩy nến.
Tương tác thuốc cần lưu ý khi sử dụng viên bổ sung vitamin A:
Viên bổ sung vitamin A có thể tương tác với một số thuốc đang sử dụng nên cần lưu ý:
- Các thuốc uống tránh thai có thể làm tăng nồng độ vitamin A trong huyết tương và có tác dụng không thuận lợi cho sự thụ thai. Ðiều này giải thích vì sao đôi khi khả năng thụ thai bị giảm trong thời gian ngay sau khi ngừng dùng thuốc tránh thai steroid.
- Vitamin A và isotretinoin dùng đồng thời thì có thể dẫn đến tình trạng như dùng vitamin A quá liều. Cần tránh dùng đồng thời hai thuốc trên như tránh dùng vitamin A liều cao.
- Một số kháng sinh thuộc nhóm cycline (demeclocycline, minocycline, tetracycline) nếu sử dụng cùng vitamin A liều rất cao có thể gây tăng áp lực nội sọ (với liều vitamin A thông thường sẽ không xảy ra hiện tượng này).
- Gây tổn thương gan: sử dụng vitamin A đơn độc liều cao có thể gây tổn thương gan, do đó không nên kết hợp với các thuốc cũng ảnh hưởng tới gan như acetaminophen, amiodarone, carbamazepine, isoniazid, methotrexate, methyldopa, fluconazole, itraconazole, erythromycin, phenytoin, lovastatin, pravastatin, simvastatin và nhiều thuốc khác.
- Tăng tác dụng của thuốc khác: vitamin A liều cao có thể làm tăng tác dụng của warfarin, làm tăng nguy cơ chảy máu.